Amalgam dolgular gerçekten zararlı mı? Sökülmesi gerekiyor mu? Eğer gerekiyorsa, nasıl güvenli bir şekilde çıkarılmalı? Bu yazıda tüm sorularınızı yanıtlıyoruz.
Amalgam Dolgu Nedir ve Neden Tartışmalı?
Amalgam dolgular, cıva, gümüş, kalay ve bakır karışımından oluşan, diş tedavisinde uzun yıllardır kullanılan bir dolgu türüdür. Dayanıklı ve uzun ömürlü olmaları nedeniyle yıllarca tercih edilmiştir. Ancak içerdiği yaklaşık %50 oranında cıva, zamanla sağlık açısından endişelere yol açmıştır.
Son yıllarda birçok çalışma, amalgam dolguların cıva buharı salınımı nedeniyle sinir sistemi ve bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz etkiler oluşturabileceğini ortaya koymuştur. Peki, gerçekten tehlikeli mi?
Amalgam Dolguların Zararları – Son Araştırmalar Ne Diyor?
1. Cıva Buharı Salınımı
Amalgam dolgular zamanla aşınır ve özellikle çinleme (diş gıcırdatma), sıcak-soğuk yiyecekler tüketme veya çiğneme sırasında cıva buharı açığa çıkabilir. Bu buhar akciğerler aracılığıyla vücuda girerek sinir sistemi, böbrekler ve bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.
2. Sinir Sistemi Üzerindeki Etkileri
Cıva maruziyetiyle ilgili yapılan bazı araştırmalar, amalgam dolguların;•Konsantrasyon bozukluğu,•Hafıza sorunları,•Baş ağrıları ve migren,•Depresyon ve anksiyete gibi nörolojik problemlere yol açabileceğini göstermektedir.
3. Hamileler ve Çocuklar İçin Riskli Olabilir
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Avrupa Birliği, hamileler, emziren anneler ve çocuklar için amalgam dolguların kullanılmasını önermemektedir. Norveç, İsveç ve Danimarka gibi bazı ülkeler ise amalgam dolguların kullanımını tamamen yasaklamıştır.
Bu nedenle, özellikle risk grubundaysanız amalgam dolgunuzu çıkarttırmak önemli olabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, söküm işleminin güvenli bir şekilde yapılmasıdır.
Amalgam Dolgu Sökülürken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Amalgam dolgular sökülürken yanlış bir yöntem uygulanırsa, yüksek miktarda cıva buharına maruz kalabilirsiniz. Bu nedenle söküm işlemi profesyonel bir şekilde yapılmalı ve belirli güvenlik önlemleri alınmalıdır.
Yanlış yöntem:
Amalgam dolguyu direkt olarak frezle kesmek ve çıkarmak, yüksek miktarda cıva buharı yayılmasına neden olur.
Doğru yöntem:
Güvenli Amalgam Söküm Protokolü (SMART Protokolü) uygulanmalıdır.
Güvenli Amalgam Dolgu Söküm Yöntemi – SMART Protokolü
SMART (Safe Mercury Amalgam Removal Technique), yani Güvenli Cıva Amalgam Söküm Tekniği, hastayı cıva buharından ve partiküllerinden korumayı amaçlayan bir yöntemdir.
1. Rubber Dam Kullanımı
Rubber dam (lastik örtü), hastanın ağzına yerleştirilerek cıva partiküllerinin ve buharının yutulmasını önler. Bu en kritik adımdır!
Rubber dam neden önemlidir?
Amalgam parçalarının yutulmasını engeller.
Ağız içini ve diş etlerini korur.
Hasta, açığa çıkan toksik maddelerle temas etmez.
2. Güçlü Vakum Sistemleri
Amalgam dolguların sökülmesi sırasında özel yüksek vakumlu aspirasyon sistemleri kullanılmalıdır. Bu sistemler çıkan cıva buharını ve parçacıkları hemen çekerek havaya yayılmasını önler.
3. Soğutmalı Frez Kullanımı
Frezi aşırı ısındırmadan, bol su ile soğutma yapılarak amalgam dolgu küçük parçalara ayrılarak çıkarılmalıdır. Bu sayede cıva buharı minimum seviyeye indirilir.
4. Oksijen Maskesi Kullanımı
Hastanın burundan temiz hava almasını sağlamak için oksijen maskesi veya özel burun aparatı kullanılmalıdır. Böylece hastanın cıva buharını soluması engellenir.
5. Hekim ve Personel İçin Koruyucu Önlemler
Özel hava filtreli maskeler
Koruyucu gözlük ve eldivenler
Hasta ve diş hekimi için özel giysi kullanımı
Bu önlemler, hem hastanın hem de sağlık personelinin cıva maruziyetini en aza indirir.
Amalgam Dolgu Yerine Hangi Alternatifler Kullanılmalı?
Amalgam dolgular yerine daha güvenli ve estetik alternatifler bulunmaktadır:
Kompozit dolgular: BPA içermeyen, beyaz estetik dolgular.
Seramik dolgular (Inlay/Onlay): Dayanıklı ve biyouyumlu malzemeler.
Zirkonyum kaplamalar: Estetik ve uzun ömürlü seçenekler.
Sonuç: Amalgam Dolgu Sökülmeli mi?
Eğer amalgam dolgunuz hasar gördüyse, kırıldıysa veya kronik sağlık sorunlarınız varsa, sökülmesi önerilir.
Ancak güvenli bir şekilde çıkarılmadığında, cıva maruziyeti ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Rubber dam ve diğer güvenlik önlemleri olmadan yapılan söküm işlemleri risklidir!
Sağlıklı bir alternatif tercih edilerek diş sağlığı korunabilir.
Eğer siz de amalgam dolgunuzu çıkarmayı düşünüyorsanız, SMART protokolüne uygun çalışan bir diş hekimine danışmalısınız.
